Opening Herdenking 2024


IMG_9183

Door Janneke Schermers

Goedenavond dames en heren. Namens het bestuur van de Stichting Herdenkingsmonument Fort bij Rijnauwen heet ik u van harte welkom bij deze herdenking. Het thema dat het Nationaal Comité de herdenkingen van dit jaar heeft meegegeven is ‘Vrijheid vertelt: opmaat naar 80 jaar vrijheid’. Met dit thema vraagt het Nationaal Comité in het jaar dat de lustrumviering van 80 jaar vrijheid in september van start gaat, aandacht voor de littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet en die nog steeds zichtbaar zijn. Heel direct in families die dierbaren hebben verloren, waarvan er hier velen aanwezig zijn. Ik wil dan ook beginnen met de nabestaanden welkom te heten van de mannen die hier op het fort hun leven gaven voor onze vrijheid.

Het is belangrijk dat ook zij die geen directe littekens dragen, zich bewust worden van de offers die voor onze vrijheid werden gegeven. Ik denk dan vooral aan de kinderen en jongeren die ervoor moeten zorgen dat wij inderdaad niet vergeten. Ook voor hen een heel hartelijk welkom.

De aanwezigheid van vertegenwoordigers van verschillende overheidsorganen laat zien dat ook zij waarde hechten aan het levend houden van het herdenken. Wij zijn dan ook heel verheugd met de komst van mevrouw  Caroline  Pailhe, 1e secretaris van de Belgische Ambassade, die hier aanwezig is namens het Koninkrijk België.

Ook de komst van de heer Huib van Essen, loco commissaris van de Koning en mevrouw Karin Alberts, namens de Provincie Utrecht is heel belangrijk. Het laat hun betrokkenheid zien. Welkom.

Voor de gemeente Bunnik zijn burgemeester Ruud van Bennekom en zijn vrouw aanwezig en kinderburgemeester Adriënne Vroege. Ook voor hen een hartelijk welkom.

Voor ik het woord geef aan de burgemeester voor zijn herdenkingsrede wil ik graag de vele vrijwilligers bedanken die deze herdenking op deze manier mogelijk maken. Als u mee heeft gelopen met de stille tocht, heeft u het gezang gehoord van Multiple Voice en hoorde u bij het binnenkomen op het fort het luiden van de klokken door luiders van het Utrechts Klokkenluidersgilde. Constantia begeleidt de herdenking ook nu weer muzikaal en speelt de beide volksliederen. Heel veel dank voor alle genoemde vrijwilligers.

Alle genoemde activiteiten vallen in het oog, maar ik wil tot slot ook mijn dank uitspreken voor de activiteiten van de stille vrijwilligers van de politie, de brandweer, de EHBO en de scouts. Vanaf deze keer zal ik ook steeds één van onze structurele sponsors bedankten. Dit keer is dat Hendré Allround. Zonder al deze mensen zou het herdenken op deze manier niet mogelijk zijn.

Graag geef ik nu het woord aan onze burgemeester, de heer Ruud van Bennekom voor het uitspreken van zijn herdenkingsrede. Na die rede zal de kinderburgemeester het gedicht ‘Hoe zou het zijn?’ voordragen.   

 

Herdenkingsrede 2024


IMG_9185

Door Ruud van Bennekom, burgemeester van Bunnik

Geachte dames en heren, beste jongens en meisjes,

Hoe mooi is het dat iedereen ook nu weer naar deze plek is gekomen. Als je hier achter het spreekgestoelte staat, dan zie je pas met hoe velen we vanavond bij deze herdenking zijn. Ik zie dat elk jaar en elk jaar doet me dat veel. Herdenken doe je immers samen. We verbinden ons met elkaar in onze afschuw over de verschrikkingen die oorlogen betekenen.

Vrijheid vertelt: opmaat naar 80 jaar vrijheid; dat is het jaarthema van het 4 en 5 mei comité. Maar we zien ook dat Oorlog vertelt. Vertelt met een T. Want de realiteit is dat oorlog geen verleden tijd is. Oekraïne, Soedan en het Midden-Oosten zijn nu de plaatsen waar gewone mensen de onmenselijke ontberingen van oorlog meemaken. Heeft de wereld dan nooit geleerd van het verleden? Dat is een bittere constatering als we kijken naar deze oorlogsgebieden en ook elders waar vrijheid, recht en democratie ontbreken.

Om wel te kunnen leren, vertellen we de verhalen van de oorlog. We blijven de verhalen delen en doorgeven aan volgende generaties. Zo tonen we ons respect aan de mensen die de moed hadden om in verzet tegen de bezetter te gaan daarvoor de zwaarste tol hebben moeten betalen.

Juist daarom ga ik elk jaar op zoek het verhaal achter een van de namen die hier op de gedenkstenen staan. Dit jaar is het 80 jaar geleden dat de oorlog in België eindigde en daarom zocht ik naar een van de Belgische verzetsmannen, die hier geëxecuteerd zijn.

Op een van de stenen staat de naam van Jules Goffin. Goffin was huisarts in het Belgische ’s Gravenvoeren. Direct na de inval van de Duitsers bracht hij zijn gezin naar veilig Frankrijk en ging hij terug naar het bezette België. Dat moet een ongelooflijk zware beslissing zijn geweest, want in de Eerste Wereldoorlog was Goffin ook al ter dood veroordeeld vanwege zijn verzetswerk. Dat werd destijds omgezet in deportatie naar Silezië, maar de wapenstilstand van 1918 kwam voor Goffin net op tijd.

In de Tweede Wereldoorlog zette huisarts Goffin zich in het Belgisch-Nederlandse grensgebied in voor het medisch verzorgen en helpen van vluchtelingen, ontsnapte krijgsgevangenen en gewonde Engelse piloten. Daarnaast was hij een van de mensen in een omgangrijk spionagenetwerk.

Op 15 oktober 1942 werd Jules Goffin met andere Belgische en Nederlandse verzetsmensen gearresteerd. Daarna volgde bijna een jaar vol ontberingen en martelingen en op 13 augustus na een schijnproces in de Gansstraat in Utrecht de ter dood veroordeling. Op 9 oktober 1943 werd Jules Goffin, hier op het fort, gedood.

De 52 namen op de gedenkstenen zijn van verzetsmensen die net als Jules Goffin zijn vermoord vanwege hun verzet tegen de oorlog en bezetting en hun strijd vóór de vrede en vrijheid. Vanavond gedenken wij in het bijzonder de dappere mensen uit Nederland en België die op deze plek tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn geëxecuteerd. U hoort straks hun namen.

Daarna staan we twee minuten stil om ons respect aan hen te tonen en om alle mannen en vrouwen te herdenken die in de oorlogsjaren zijn omgekomen.

Opdat wij nooit vergeten!

En dan wil ik nu Adriënne Vroege vragen om hier te komen. Adriënne is onze kinderburgemeester. Zij zal een gedicht voordragen dat ze zelf heeft gekozen. Het gedicht heet Vrijheid en is geschreven door Irma Moekestorm.

Gedicht Kinderburgemeester


IMG_9188

Door Adriënne Vroege

Hoe zou het zijn
als ieder momen
je angst zou bezorgen?
Angst voor de avond,
Angst voor de morgen?

Hoe zou het zijn
als er op elke hoek
gevaar zou dreigen?
Angst om te praten,
angst om te zwijgen? 

Hoe zou het zijn
als je je nergens
veilig zou wanen?
Angst om te lachen,
angst voor je tranen?

Hoe zou het zijn:
angst voor de dood,
angst voor het front?
Hoe zou het zijn als
vrijheid niet bestond?

Gedicht van Irma Moekestorm