Door Ruud van Bennekom, burgemeester Bunnik

Geachte aanwezigen, dames en heren, jongens en meisjes,

Wat mooi dat u ook dit jaar weer naar deze prachtige plek bent gekomen. Met elkaar herdenken we de mensen die hier, maar ook elders, hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.
Het thema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei voor 2019 is ‘In vrijheid kiezen’. Dit jaarthema sluit aan bij de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht. Bovendien hebben we in 2019 zowel Europese, Waterschaps- als Provinciale verkiezingen. Het thema In vrijheid kiezen is veel breder dan kiesrecht alleen. In vrijheid kiezen: dat kunnen en mogen wij als inwoners van Nederland. De vrijheid om te doen en te laten wat we willen; binnen de grenzen van de wet en verankerd in onze Grondwet.

We realiseren ons niet altijd dat het een groot goed is om te leven in een land waar we het recht hebben om te stemmen. Waar ruimte is om ons te ontwikkelen. In een land, waar ruimte is om onze mening te uiten zonder vervolgd te worden. In een land, waar het straatbeeld zo kleurrijk is dat we veel van elkaar kunnen leren door met elkaar in gesprek te gaan.
Keuzevrijheid lijkt voor ons een vanzelfsprekendheid, maar is het niet. In mijn boekenkast staat een boekje “Inleiding in het Gemeenterecht voor burgemeesters”, met als ondertitel “bijgewerkt tot 1944”, uitgegeven door de bezetter. Het is een dun en klein boekje, want ruimte voor recht en vrijheid was er niet. Ik kijk er regelmatig in, juist om het contrast met het thema “In vrijheid kiezen” te voelen.

“In vrijheid kiezen”; dat staat ver van de keuzes die de mensen maakten die in de oorlogsjaren in verzet kwamen. Voor de oorlog leefden zij gewone levens, maar die veranderden in bijzondere levens. Bijzonder, omdat zij ervoor kozen om voor ons aller vrijheid te strijden.
Voor minstens 52 van hen eindigden de bijzondere levens op de plek waar we nu staan. 52 is een getal, dat ons met afschuw vervult. Net als het nog veel grotere getal van het aantal van mensen die in de Tweede Wereldoorlog en andere oorlogen daarna het leven lieten. Die mensen herdenken we op deze vierde mei.

Maar hier besteden we speciale aandacht aan de mensen wier namen op het herdenkingsmonument in het fort staan. Bij iedere naam hoort een leven, een verhaal en een gezicht. Het is van groot belang dat wij – 74 jaar na de bevrijding – blijven herdenken. Dat kunnen we alleen door zicht te houden op de levens, verhalen en gezichten van hen die door hun verzet het leven hebben gelaten.
We slagen daar gelukkig steeds beter in. Zo zag ik afgelopen week een uitzending van Andere Tijden over onderduiken in De Achterhoek. Met ruime aandacht voor de Mia Lelivelt uit Lichtenvoorde. Zij was 15 jaar toen de oorlog begin. Mia vertelt ontwapenend over de hulp die vader en zij gaven aan onderduikers. Vader was Martin Lelivelt, zijn naam staat hier op het monument. Samen met Antoon Slot werd hij op deze plek in juli 1944 gefusilleerd.

Beste mensen,

Vanavond herdenken wij de 52 dappere verzetsmensen uit Nederland en België die op deze plek tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn geëxecuteerd. Hun namen zullen zo genoemd worden. Daarna staan we twee minuten stil om ons respect aan hen te tonen en om alle mannen en vrouwen te gedenken die in de oorlogsjaren zijn omgekomen.

Opdat wij niet vergeten! Dank u wel.